Tru di Tam, Ngũ, Thất, Cửu, Thập Tộc

Tru di Tam, Ngũ, Thất, Cửu, Thập Tộc

Ảnh minh họa: Minh Thành Tổ, Nguyễn Trãi, Voi Dày, Ngựa xé

 Tru di (chữ Hán: 誅夷) hay tộc tru (chữ Hán: 族誅), là một hình phạt tàn bạo thời phong kiến ở các nước Đông Á như Trung HoaTriều TiênNhật Bản và Việt Nam. Hình phạt này xử tử không chỉ tội nhân mà còn cả gia tộc thân nhân của họ trong phạm vi nhiều đời.

Mục lục

  1. Khái lược
  2. Tru di tam tộc
  3. Tru di cửu tộc
  4. Cửu tộc đời Chu
  5. Cửu tộc đời Tần
  6. Tru di thập tộc
  7. Xem thêm
  8. Chú thích
  9. Tham khảo

Khái lược

Theo Từ điển Hán Việt Thiều Chửu thì:

  • “Tru” (誅): giết, kể rõ tội lỗi ra mà giết đi gọi là tru, giết cả kẻ nọ kẻ kia không những một người cũng gọi là tru;
  • “Di” (夷): giết hết, xưa ai có tội nặng thì giết hết cả chín họ gọi là di.
  • “Tộc” (族): Loài, dòng dõi, con cháu cùng liên thuộc với nhau gọi là tộc. Từ cha con đến cháu là ba dòng (tam tộc, 三族), từ ông cao tổ đến cháu huyền gọi là chín dòng (cửu tộc, 九族). Giết cả cha mẹ vợ con gọi là diệt tộc(滅族).

Hình phạt Tru di dựa trên quan hệ gia đình truyền thống trong xã hội cổ đại Trung Quốc.[1] Hình phạt này thường áp dụng cho các tội danh nặng nhất theo quan niệm phong kiến Trung Hoa, gồm “thông địch phản quốc” (phản quốc, tư thông với kẻ địch), “khi quân phạm thượng” (dối vua, mạo phạm đến hoàng gia), “mật mưu tạo phản” (âm mưu nổi loạn), “thao thiên tử tội” (tội chết nặng nề). Trong chế độ quân chủ chuyên chế, hình phạt này diệt trừ hậu hoạn, nhổ cỏ tận gốc những ảnh hưởng từ tội nhân cùng thân nhân của họ, đồng thời củng cố uy quyền tối cao của hoàng đế.

Hình phạt Tru di được cho rằng khởi thủy từ triều Thương trong lịch sử Trung Quốc. Bấy giờ, hình phạt này được gọi là nhị điễn (劓殄), xử tử tội nhân cùng với con cái của họ. Sách Sử ký, thiên “Triệu thế gia”, có chép vụ án Tru di thời Xuân Thu, khi viên quan nước Tấn là Đồ Ngạn Cổ[2] được sự đồng ý của Tấn Cảnh công, đem quân tru diệt toàn bộ gia tộc công thần Triệu Sóc. Sự kiện này là nguyên mẫu để tác gia Kỷ Quân Tường thời nhà Nguyên sáng tác vở tạp kịch Con côi nhà họ Triệu nổi tiếng. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu thì giai thoại này có lẽ là hư cấu.

Đến thời Tần, hình phạt này mở rộng phạm vi “tam tộc” (3 dòng), “ngũ tộc” (5 dòng), “thất tộc” (7 dòng). Đến thời Tùy, hình phạt này bị Tùy Văn đế phế trừ, nhưng sau Tùy Dạng đế lại cho khôi phục và mở rộng đến cả “cửu tộc” (9 dòng).[3][4] Thậm chí, thời Minh Thành Tổ còn ra lệnh tru di đến “thập tộc” trong vụ án Văn Hiếu Nhụ, giết chết tổng cộng có 873 người, không chỉ 9 dòng gia tộc Phương Hiếu Nhụ, mà cả thân hữu, môn đồ của ông cũng vạ lây vì bị Minh Thành Tổ gộp lại cho thành dòng thứ 10.[5]

Do ảnh hưởng đồng văn với Trung Hoa, trong lịch sử của các quốc gia Triều Tiên, Nhật BảnViệt Nam, hình phạt Tru di cũng được áp dụng trong các triều đình chuyên chế gây nên những vụ tàn sát thảm khốc nổi tiếng như Vụ án Lệ Chi Viên trong lịch sử Việt Nam.

Tru di tam tộc

Có nhiều thuyết khác nhau về định nghĩa “tam tộc”. Có thuyết cho rằng “tam tộc” là “phụ mẫu” (cha mẹ), “huynh đệ” (anh em), “thê tử” (vợ con). Thuyết khác cho rằng “tam tộc” chính là “phụ” (cha), “mẫu” (mẹ), thê (vợ). Cũng có thuyết lại cho “tam tộc” là “phụ” (cha), “tử” (con), “tôn” (cháu).[6]

Vụ án Tru di tam tộc đầu tiên được ghi nhận trong lịch sử Trung Quốc là vụ quyền thần Triệu Cao vu cho thừa tướng Lý Tư làm phản, mượn tay Tần Nhị thế xử tử 3 họ nhà Lý Tư. Tuy nhiên, về sau 3 họ nhà Triệu Cao cũng bị chính vua Tần Tử Anh xử tử.[7]

Trong lịch sử Việt Nam, vụ án Tru di tam tộc nổi tiếng nhất là Vụ án Lệ Chi Viên khi lão thần Nguyễn Trãi và người thiếp là Nguyễn Thị Lộ bị vu tội giết vua Lê Thái Tông, bị triều đình khép án.

Tru di cửu tộc

Tương tự như “tam tộc”, “cửu tộc” cũng có nhiều thuyết khác nhau. Các Nho gia đời Hán có 2 thuyết:

 Cửu tộc đời Chu

Theo Tộc chế đời nhà Chu, cửu tộc là 9 hạng người có liên hệ thân thuộc với bản thân phạm nhân:

  1. Cha mẹ, anh chị em, con trai con gái.
  2. Cô ruột.
  3. Con chị em gái.
  4. Cháu ngoại. (Bốn hạng người trên thuộc Tộc của cha)
  5. Ông ngoại.
  6. Bà ngoại.
  7. Dì ruột. (Ba hạng người này thuộc Tộc của mẹ)
  8. Cha vợ.
  9. Mẹ vợ. (Hai hạng người này thuộc Tộc của vợ)

 Cửu tộc đời Tần

Ðến thời nhà Tần, nhà Hán, Cửu Tộc đổi lại, lấy y theo thời vua Nghiêu vua Thuấn, tức là lấy người trong họ của cha, bà con trực hệ làm căn bản, từ bản thân suy lên 4 đời, và từ bản thân lấy xuống 4 đời, tổng cộng là 9 đời, kể ra sau đây:

  1. Cao Tổ: Kỵ Nội.
  2. Tằng Tổ: Cụ Nội.
  3. Tổ Phụ: Ông Nội.
  4. Phụ: Cha.
  5. Ngang với phạm nhân: anh em trai ruột (thân huynh đệ), anh em họ trai khác họ (biểu huynh đệ), anh em họ trai cùng họ (đường huynh đệ/nhị tòng huynh đệ, tức những người cùng ông nội, cụ nội), có thể lấy đến chung 3 thế hệ (tam tòng huynh đệ, tức là những người cùng kỵ nội)
  6. Nhi: Con trai con gái.
  7. Tôn: Cháu nội.
  8. Tằng tôn: Chắt
  9. Huyền tôn: Chút.

Nhưng cho đến nay người ta vẫn quan niệm thông thường là lấy và hiểu 9 họ theo đời nhà Chu.

Tru di thập tộc

Xem thêm: Minh Thành Tổ § Án “giết 10 họ” của Phương Hiếu Nhụ

Yên vương Chu Đệ cướp ngôi soán vị của cháu là Minh Huệ ĐếPhương Hiếu Nhụ viết lên 4 chữ “Yên tặc thoán vị” (燕賊篡位, Giặc Yên cướp ngôi), khiến Chu Đệ nổi giận đòi tru di cửu tộc. Họ Phương khi nghe còn cười khẩy, “Tru di cửu tộc đã làm gì được ta nào!” Vì thế Chu Đệ đã gom cả môn sinh bằng hữu của họ Phương thành nhóm thứ 10. Tổng cộng có 873 người bị giết.[5] Số người sống lưu vong, bị sung quân cũng lên đến hàng ngàn.

Trong bài thơ “Mộ kỳ lân” của thi hào Nguyễn Du có câu: “Bạo nộ nhất sính di thập tộc” (暴怒一逞夷十族, Để hả một cơn giận, giết cả mười họ người ta) chính là nhắc đến sự kiện này.

Xem thêm

Chú thích

  1. ^和諧家庭:構建和諧社會的基石. 中國評論學術出版社. Truy cập ngày 2 tháng 11 năm 2008.
  2. ^Nhiều tài liệu tiếng Việt chép tên là Đồ Ngạn Giả.
  3. ^《廣陽雜記卷一》「九族始於隋煬帝」
  4. ^《唐六典注》:煬帝「末年嚴刻,生殺任情,不復依例。楊玄感反,誅九族,復行轘裂梟首,磔而射之。」
  5. aă Giết 10 họ vì một câu nói
  6. ^馬重奇、周麗英 (2002). 《中國古代文化知識趣談》. 導師出版社有限公司ISBN 978-962-397-717-3.
  7. ^中國古代立法與司法. Truy cập ngày 2 tháng 11 năm 2008.

Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Tru_di

(Xem thêm: CÂU CHUYỆN LỊCH SỬ …)

Sưu tầm

Nguyễn Văn Thân

Giới thiệu Website

Tổng hợp tin bài trên Website

71 thoughts on “Tru di Tam, Ngũ, Thất, Cửu, Thập Tộc

  1. Thank you for your sharing. I am worried that I lack creative ideas. It is your article that makes me full of hope. Thank you. But, I have a question, can you help me?

  2. Do you mind if I quote a couple of your articles as long as I provide credit and sources back to your webpage? My blog is in the very same niche as yours and my visitors would definitely benefit from some of the information you present here. Please let me know if this okay with you. Many thanks!

  3. Greetings I am so grateful I found your weblog, I really found you by mistake, while I was searching on Aol for something else, Regardless I am here now and would just like to say thanks for a remarkable post and a all round interesting blog (I also love the theme/design), I don’t have time to browse it all at the minute but I have book-marked it and also added in your RSS feeds, so when I have time I will be back to read a lot more, Please do keep up the great job.

  4. Fantastic beat ! I wish to apprentice while you amend your site, how could i subscribe for a blog web site? The account aided me a acceptable deal. I had been tiny bit acquainted of this your broadcast offered bright clear concept

  5. Very great post. I simply stumbled upon your blog and wanted to mention that I’ve truly enjoyed browsing your weblog posts. In any case I’ll be subscribing on your rss feed and I am hoping you write again soon!

    1. Very nice post. I just stumbled upon your weblog and wanted to say that I have really enjoyed surfing around your blog posts. After all I will be subscribing to your rss feed and I hope you write again soon!

  6. I am currently writing a paper and a bug appeared in the paper. I found what I wanted from your article. Thank you very much. Your article gave me a lot of inspiration. But hope you can explain your point in more detail because I have some questions, thank you. 20bet

  7. In this great design of things you’ll receive an A just for effort. Where you actually confused us was in your facts. You know, they say, details make or break the argument.. And it couldn’t be more accurate here. Having said that, let me reveal to you just what exactly did deliver the results. The writing can be pretty persuasive and that is possibly the reason why I am taking the effort to comment. I do not make it a regular habit of doing that. Second, although I can easily notice the jumps in logic you make, I am definitely not convinced of just how you appear to connect your ideas that produce the actual conclusion. For right now I will subscribe to your position however wish in the near future you actually connect your dots much better.

  8. Hello there, I discovered you blog by wway of Google whilee looking forr a coomparable
    subject, yourr site gott here up, it appeears great.

    I ave blokmarked iit in my google bookmarks.
    Hello there, simply changed into aware of you weblogg thru Google, aand locted that it iis tduly informative.
    I aam ging to bee carefrul foor brussels. I will appreciate when you procesed thhis iin future.

    Lotss off people wil pronably bbe benefited froom your writing.
    Cheers!

  9. Aw, the labyrinth was an especially good post. With presumed I must make a note of something like this similarly ; slacking and simply real perform produce a solid article… anyhow assist with While i say… A person put things a decent amount never ever rrn any way apparently go written.

  10. That iss vewry interesting, You arre a very profezsional blogger.
    I’ve joined youhr rsss feesd aand lookk ahead too inn
    tthe hun foor morre of ykur magnificent post. Also, I hqve sharted
    your website in my socual networks

  11. It’s iin facxt very complex iin this busy life too listen nws oon TV, therefokre I only
    usee thhe webb foor that purpose, and gett tthe hottest information.

  12. Your place is valueble for me. Thanks!? This web site is mostly a walk-through for the entire information you wanted about this and didn know who to ask. Glimpse right here, and also you l undoubtedly discover it.

  13. Unquestionably believe that which you said. Your favorite justification appeared to be on the web the simplest thing to be aware of. I say to you, I definitely get annoyed while people consider worries that they just don’t know about. You managed to hit the nail upon the top and defined out the whole thing without having side-effects , people could take a signal. Will likely be back to get more. Thanks

  14. I have been browsing on-line greater than three hours nowadays, but I by no means discovered any interesting article like yours. It is beautiful value enough for me. In my opinion, if all webmasters and bloggers made good content material as you probably did, the web will be a lot more helpful than ever before.

  15. An fascinating discussion will probably be worth comment. I believe that you ought to write more on this topic, may possibly not be described as a taboo subject but usually everyone is too little to communicate on such topics. To another location. Cheers

  16. It’s an extremely amazing powerful resource that you’re offering and you just provide it away cost-free!! I that can compare with discovering websites ones understand the particular in providing you with fantastic learning resource for zero cost. We truly dearly loved examining this blog. Have fun here!

  17. It’s a shame you don’t have a donate button! I’d without a doubt donate to this brilliant blog! I guess for now i’ll settle for book-marking and adding your RSS feed to my Google account. I look forward to new updates and will talk about this blog with my Facebook group. Talk soon!

  18. Really interesting and special post. I like things such as making more homework, developing writing skills, and also related things. These kinds of secrets help in being a qualified person on this topic. This page is very helpful to myself because people like you committed time to learning. Regularity is the key. But it is not too easy, as has been designed to be. I am not an expert like you and plenty of times I feel really giving it up.

    1. What would we all do without the excellent tips you talk about on this blog? Who has the persistence to deal with essential topics for the sake of common visitors like me? I actually and my girlfriends are very blessed to have your web blog among the ones we usually visit. Hopefully you know how considerably we take pleasure in your efforts! Best wishes from us all.

  19. It’s the pity you actually don’t possess a donate switch! I’d most likely donate to this superior site! We suppose that for now i’ll are satisfied with book-marking as well as adding your own Rss feed in order to my personal Search engines accounts. We appear forth in order to recent posts and can show this particular web page along with my personal Myspace group: )

  20. Were required to give you that very little remark only to thanks again because of these spectacular techniques you have provided in this posting. It’s so particularly generous with folks like you to provide unreservedly what many people could have marketed as a possible e-book to earn some dough in their own business, primarily given that you could have used it if you ever wanted. The tactics also acted to get good way to know that most of us have similar desire as my very own to grasp very much more about it condition. I’m sure there are countless nicer opportunities at the start for individuals who read through your blog site post.

  21. After study a few of the blog posts for your web site now, and i also genuinely as if your method of blogging. I bookmarked it to my bookmark site list and will also be checking back soon. Pls check out my web page also and tell me what you consider.

  22. Hey, just looking around some blogs, seems a pretty nice platform you are using. I’m currently using WordPress for a few of my sites but looking to change one particular of them over to a platform similar to yours as a trial run. Anything in particular you would recommend about it?

  23. Youre so cool! I dont suppose Ive learn anything like this before. So nice to find any person with some authentic thoughts on this subject. realy thank you for starting this up. this website is something that is wanted on the internet, someone with a little bit originality. useful job for bringing something new to the web!

  24. An interesting discussion is value comment. I believe that it’s best to write extra on this subject, it may not be a taboo topic but usually individuals are not sufficient to speak on such topics. To the next. Cheers

  25. Oh my goodness! an amazing article dude. Thanks Nonetheless I’m experiencing subject with ur rss . Don know why Unable to subscribe to it. Is there anyone getting similar rss drawback? Anybody who is aware of kindly respond. Thnkx

  26. Creating distinct articles on Medium and Telegraph, why it is essential:
    Created article on these resources is superior ranked on less common queries, which is very important to get natural traffic.
    We get:

    organic traffic from search engines.
    natural traffic from the in-house rendition of the medium.
    The site to which the article refers gets a link that is liquid and increases the ranking of the webpage to which the article refers.
    Articles can be made in any quantity and choose all less frequent queries on your topic.
    Medium pages are indexed by search algorithms very well.
    Telegraph pages need to be indexed individually indexer and at the same time after indexing they sometimes occupy spots higher in the search algorithms than the medium, these two platforms are very useful for getting traffic.
    Here is a hyperlink to our offerings where we present creation, indexing of sites, articles, pages and more.

  27. vacancies in Israel
    4israel (פורישראל) is a free message board in Israel, where visitors can publish and look for any information. We help users find everything they seek for life and promotion of business in Israel. You can find proposals for real estate, products, services, cars, sales announcements, work search, educational institutions and much more. Our site is the most popular languages in Israel, such as Hebrew, English, Russian and Arabic.

  28. Over 7 years in development, the Rollga Method™ combines trigger points, acupressure points, fascial lines, meridians, and techniques like ART (Active Release Technique), MAT (Muscle Activation Technique), RPR (Reflexive Performance Reset) and others to optimize one’s health thru a new system of self care.

    Download the Rollga App to learn about & tap into all that Rollga has to offer!

  29. fitness foam roller
    Over 7 years in development, the Rollga Method™ combines trigger points, acupressure points, fascial lines, meridians, and techniques like ART (Active Release Technique), MAT (Muscle Activation Technique), RPR (Reflexive Performance Reset) and others to optimize one’s health thru a new system of self care.

    Download the Rollga App to learn about & tap into all that Rollga has to offer!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *